Er wordt zelfs vaak gedacht dat het simpelweg geen optie is voor hun pand. Die onzekerheid is begrijpelijk, want wat kan nu wel en wat kan niet bij een monument? Het korte antwoord: dat ligt aan de situatie, het pand en de wensen van de eigenaar. Maar het kan zeker wel! Er is waarschijnlijk zelfs meer mogelijk dan je denkt. Coert van Spall, werkzaam bij de Monumentenwacht van Erfgoed Zeeland, vertelt meer over de mogelijkheden en aandachtspunten van deze duurzame investering.

Monumentenwacht denkt mee over zonne-energie

Coert en zijn collega's bij de Monumentenwacht voeren inspecties uit bij monumenten en beeldbepalende gebouwen. Ze raken dan ook in gesprek met de eigenaar van het pand. Het onderwerp zonne-energie en zonnepanelen komt in zo'n gesprek vaak naar boven, vooral omdat eigenaren denken dat het juist geen optie is voor hun pand. Een misvatting, maar Coert begrijpt goed waarom eigenaren dat denken. Coert: "Het is geen kwestie van zonnepanelen bestellen, installatie inplannen en klaar. Bij een woonhuismonument komt gewoon veel meer kijken. Wij als Monumentenwacht denken daarom graag mee met wat er wel mogelijk is. Het duurzaam monumentenpaspoort is daarvoor een goed startpunt!"

Kom meer te weten over het duurzaam monumentenpaspoort

De eigenaar als spin in het web 

De Monumentenwacht werkt bij het opstellen van het duurzaam monumentenpaspoort volgens het principe van de ‘Trias Energetica’. Dat wil zeggen dat gekeken wordt naar het verminderen van het energieverbruik, het inzetten van duurzame energie én het efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen. Technisch gezien kun je natuurlijk van alles verzinnen om zoveel mogelijk zonne-energie op te wekken, maar het moet wel aansluiten bij de wensen en het budget van de monumenteigenaar. Volgens Coert staat de eigenaar daarom altijd centraal en kunnen adviezen voor iedereen verschillend zijn. Het paspoort geeft bovendien uitleg over subsidies en het aanvragen van eventuele vergunningen bij de gemeente. Met de informatie in het uiteindelijke monumentenpaspoort, kan de eigenaar vervolgens aankloppen bij een installatiespecialist, duurzaamheidscoach of een architectenbureau. 

Een mooi voorbeeld van 'onzichtbare' zonnepanelen

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft het adviesbeleid voor zonnepanelen en -collectoren de laatste jaren versoepeld. Ze worden nu gezien als een zogenoemde omkeerbare maatregel: over 20 jaar zijn de zonnepanelen en -collectoren namelijk weer verdwenen of aan vervanging toe. Coert: "Binnen bepaalde voorwaarden kun je ze zelfs in het zicht plaatsen. Kijk maar naar de Schouwburg in Middelburg, daar zitten de zonnepanelen tegen de gevel. Dat weet bijna niemand omdat ze naadloos aansluiten op het gebouw. Natuurlijk is dat een kostbaar project en daarom niet voor iedereen weggelegd. Maar dat neemt niet weg dat het wel degelijk kan." 

Tips van Coert

Het gaat niet om de zon, maar om het licht

Veel mensen denken dat je zonnepanelen op de zon moet richten, maar dat is niet waar. Hoewel minder dan op het zuiden, heb je ook op het oosten en westen opbrengst als er licht op je panelen valt. Belangrijker is dat er geen schaduw van schoorstenen of bomen op de panelen of collectoren komen. 

Kijk ook naar bijgebouwen 

Bij reguliere woonhuizen en gebouwen worden zonnepanelen of -collectoren bijna altijd op het dak geplaatst, maar er zijn meer mogelijkheden. Als je een bijgebouw hebt dat officieel niet hoort bij het monumentale pand, zoals een garage, schuur of orangerie, kun je hier ook zonnepanelen op plaatsen.

Doe mee aan een gezamenlijk project 

Er zijn veel verschillende mogelijkheden om zonne-energie op te wekken met anderen. Je kunt bijvoorbeeld deelnemen aan een al bestaande groep buren die samen zonne-energie opwekt, dit heet een duurzame energiecoöperatie. Of investeer samen in een zonnepark.  

Kies voor de meest geschikte omvormer

Naast de aanschaf van de zonnepanelen of -collectoren moet je ook investeren in een omvormer. Lees je goed in of laat je adviseren over de meest geschikte voor jouw installatie. Kwaliteit is belangrijk, want hoewel je op zonnepanelen doorgaans 20 jaar garantie krijgt is dat bij een omvormer vaak ‘maar’ 5 jaar. Let ook op de ruimte waarin de omvormer staat. Voldoende ventilatie is belangrijk, want in een warme ruimte heb je minder opbrengst. 

Kijk kritisch naar je verbruik en apparatuur 

Staat er in je keuken of garage een koelkast ouder dan 10 jaar? Doe 'm weg. Daarnaast helpt het natuurlijk niet wanneer je elektrisch gaat verwarmen en tegelijk alle deuren en ramen openzet. Kortom, een groot deel van duurzaam bezig zijn heeft te maken met gedrag van jou als bewoner.

De voorgevel van de Stadsschouwburg in Middelburg met onopvallende zonnepanelen
De zonnepanelen van de Middelburgse Stadsschouwburg sluiten naadloos aan op gebouw en omgeving.